Οι όψεις του θρησκευτικού φαινομένου είναι συμπληρωματικές, με διαφορετική έμφαση στη μία ή στην άλλη.
Πριν από μερικά χρόνια παρακολουθήσαμε έντονες συζητήσεις στον δημόσιο χώρο με αφορμή την εμφάνιση ενός ρεύματος μαχητικού αθεϊσμού. Οι εκφραστές αυτού του ρεύματος (μεταξύ άλλων, οι Ρίτσαρντ Ντόκινς, Kρίστοφερ Χίτσενς και Ντάνιελ Ντένετ) πρόβαλλαν αρκετά γνωστά επιχειρήματα, κυρίως κατά της πίστης στον Θεό των μονοθεϊστικών θρησκειών. Επεδίωκαν να στηρίξουν ακραιφνείς εκδοχές του νεωτερικού φυσιοκρατικού κοσμοειδώλου και των κοσμικών ιδεωδών των σύγχρονων δυτικών κοινωνιών. Αντιδρούσαν, μεταξύ άλλων, στην αναβίωση συντηρητικών ή και φονταμενταλιστικών αντιλήψεων, με λιγότερο ή περισσότερο επικίνδυνες πολιτικές εκφάνσεις, όπως η ισλαμική τρομοκρατία.